Jak odetkać zatkane ucho

Rozumiemy, że zatkane uszy potrafią irytować. Stan ten nie tylko pogarsza słuch i przeszkadza w codziennym życiu, ale może również prowadzić do trwałych uszkodzeń. Co gorsza, niewłaściwe postępowanie z zatkanymi uszami może pogorszyć sytuację. Niniejszy przewodnik opisuje różnorodne rodzaje zatkania uszu oraz ich objawy, domowe metody i techniki ich odtykania, przydatne narzędzia dostępne w aptekach, potencjalne komplikacje zdrowotne, a także informuje kiedy (i dlaczego) należy udać się lekarza.

Przewodnik krok po kroku

Od zatkania do objawów – czego należy unikać i kiedy należy zgłosić się do lekarza?
 

Ucho jest niezwykle wrażliwym i delikatnym narządem. Jeśli twoje ucho zostanie zatkane, natychmiast to zauważysz. Zatkane ucho ma wpływ na twoje postrzeganie świata, przy czym stan ten samorzutnie nie przechodzi. W zależności od przyczyny zatkania, może on być mało lub mocno dokuczliwy, a także stanowić potencjalne zagrożenie dla zdrowia. Co do zasady zatkane ucho należy możliwie jak najszybciej odetkać. Ale jak to zrobić i od czego zacząć? Jakie techniki będą najlepsze? W jaki sposób można jak najszybciej odetkać ucho, nie powodując przy tym żadnych uszkodzeń?
Poniżej zamieszczamy przewodnik opisujący metody oczyszczania zatkanych uszu. Procedura jest następująca: sprawdź, jakie masz objawy, zidentyfikuj możliwe przyczyny, miej świadomość, czego należy unikać (i czego nie robić), zapoznaj się z technikami, które możesz stosować w domu i sprawdź, czy masz dostępne materiały, następnie porozmawiaj z farmaceutą, a na koniec udaj się do lekarza lub innego specjalisty ds. słuchu.

Objawy i skutki zatkanych uszu

W przypadku zapalenia ucha lub zatok może również pojawić się uczucie zatkania uszu, intensywny lub skupiony ból ucha, wysięk płynów z ucha, katar, ból gardła, kaszel, kichanie, gorączka i zaczerwienienie. 
Zatkanie uszu może być również skutkiem nadmiaru wody w uchu (na przykład wskutek pływania, czy choćby kąpieli pod prysznicem), bądź fizycznego uszkodzenia ucha zewnętrznego.

Jak rozpoznać przyczyny zatkania ucha

Dlaczego nasze uszy się zatykają? Typowe przyczyny to nadmiar woskowiny usznej, narastające ciśnienie w zatokach, zapalenia ucha, obecność płynu w uchu i uszkodzenie ucha wskutek nadmiernego hałasu. Może również dojść do zatkania ciśnieniowego ucha i zapalenia ucha zewnętrznego (otitis externa).
Najczęstszym powodem zatkania uszu jest nagromadzenie się woskowiny usznej. Warto przypomnieć, że każdy z nas wytwarza różne ilości woskowiny usznej, więc określenie przeciętnej ilości woskowiny jest niemożliwe.

Jedno jest pewne – próby usunięcia woskowiny za pomocą bawełnianych patyczków kosmetycznych z pewnością pogorszą sytuację. Patyczki wpychają woskowinę w głąb ucha, gdzie gromadzi się i twardnieje. Regularne korzystanie z zatyczek do uszu, słuchawek i aparatów słuchowych może również zwiększyć ilość woskowiny zalegającej w uszach. Przedmioty te również wpychają woskowinę do kanału słuchowego, a ponadto uniemożliwiają jej naturalne wypadnięcie.

Innym często spotykanym powodem zatkania uszu są trąbki słuchowe, które łączą ucho z gardłem. Mają one jedynie kilka milimetrów szerokości i około 4 cm długości. Doprowadzają one świeże powietrze do ucha wewnętrznego, wyrównują ciśnienie wewnętrzne oraz odprowadzają płyn i śluz z ucha środkowego do tylnej części gardła. Otwierają się za każdym razem, gdy żujesz, ziewasz lub połykasz.

W przypadku wystąpienia obrzęku wokół szyi i gardła – na przykład z powodu alergii, przeziębienia lub infekcji – trąbki te mogą zostać przyciśnięte. Mogą one również wypełniać się płynem i podciśnieniem. Powoduje to ból uszu, uczucie zatkanych uszu, a także może pogorszyć słuch. 
To uczucie jest zwane barotraumą. To samo czujesz podczas nurkowania, w samolocie czy podczas wędrówek lub jazdy w górach.

Czasami płyn gromadzi się w trąbkach słuchowych, co może prowadzić do zakażenia (zwanego zapaleniem ucha środkowego). U dorosłych zapalenie ucha środkowego skutkuje zazwyczaj zatkaniem uszu przez tydzień lub dwa tygodnie. Stan ten może ulec pogorszeniu wskutek alergii, palenia tytoniu i nadmiernej produkcji śluzu. Dzieci są bardziej podatne na te zapalenia, ale stan ten też u nich szybciej mija. Przypadki zapalenia ucha wewnętrznego są na ogół poważniejsze i trwają dłużej.
Jeśli twoje uszy są zatkane, ale nie odczuwasz bólu, prawdopodobnie cierpisz na nadmiar woskowiny. Pamiętaj, że woskowina uszna nie jest czymś złym. Nasz organizm wytwarza ją naturalnie. Ma ona właściwości antybiotyczne i chroni uszy m.in. przed kurzem, wodą, bakteriami, grzybami, włosami i nie tylko. Ponadto smaruje ucho, zbiera martwy naskórek i wypycha go w kierunku ucha zewnętrznego – gdzie zostaje on naturalnie usunięty w ramach procesu samooczyszczania ucha.

Czasami jednak w uchu gromadzi się nadmiar woskowiny, co może skutkować szeregiem powiązanych z tym problemów. Może to wpływać na słuch, powodować bóle uszu i stany zapalne. Powodem mogą być wąskie kanały słuchowe, narośla w uchu lub zbyt duża ilość włosów w uszach. U niektórych osób woskowina jest naturalnie twardsza i bardziej sucha. Dotyczy to w szczególności osób starszych i seniorów, u których woskowina uszna z wiekiem z reguły staje się bardziej sucha.
Hałas również bywa częstą przyczyną zatkania uszu. W niektórych sytuacjach – takich jak przebywanie w klubach i na koncertach, w okolicach pracy ciężkich maszyn, czy wskutek korzystania ze słuchawek dokanałowych z wysokim poziomem głośności – hałas może skutkować pogorszeniem słuchu w jednym lub obydwu uszach. 
Istnieje coraz więcej dowodów na to, że niepokój i stres mogą również wpływać na słuch, a to ze względu na ich wpływ na ciśnienie krwi, tętno i tempo oddechu.

Czego należy unikać podczas oczyszczania zatkanych uszu

Należy także unikać świecowania uszu. Ta archaiczna technika polega na wkładaniu do ucha wydrążonej w środku świecy i zapaleniu jej. Uważa się, że gorące powietrze wokół świecy wytwarza próżnię, która wyciąga woskowinę z ucha. Nie istnieje żaden naukowy dowód na skuteczność tej metody.

Istnieją jednak liczne dowody na to, że wiele osób doznało oparzeń wywołanych gorącym woskiem ze świecy spływającym na szyję lub twarz, a nawet do uszu. Może to spowodować utratę słuchu.

Jak odetkać zatkane ucho

Dobra wiadomość jest taka, że zatkane ucho to najczęściej stan przejściowy. Czasami ucho odtyka się samo, a w innych przypadkach łatwo je odetkać domowymi sposobami. 

Oto kilka z nich.

• Rozciągnij szczękę
• Przedmuchaj bębenki uszne
• Użyj pary
• Wypróbuj ciepłą szmatkę
• Zmiękczacze do woskowiny
• Usuń nadmiar wody
• Zatyczki do uszu

Jeśli twoje trąbki słuchowe są zablokowane, możesz spróbować kilku metod (które działają również na czkawkę). Należą do nich: połykanie, ziewanie, rozciąganie szczęki, żucie gumy, połykanie dużej ilości wody i płukanie jamy ustnej słoną wodą.

Środki na zatkane uszy dostępne w aptece

Jeśli odczuwasz ból związany z zatkanym lub zablokowanym uchem, może pomóc zwykły środek przeciwbólowy (np. ibuprofen). Warto wypróbować środki udrożniające górne drogi oddechowe, ponieważ zmniejszają one obrzęk błon śluzowych. Obrzęk zwiększa ciśnienie w głowie.

Wiele aptek ma również w swojej ofercie krople czyszczące, które można stosować w domu. Krople te zmiękczają woskowinę i rozbijają ją, aby mogła wypaść w sposób naturalny.

Nie są one jednak odpowiednie dla wszystkich. Mogą podrażniać uszy, a nawet je uszkadzać (zwłaszcza w przypadku osób, które mają perforacje w błonie bębenkowej). Te krople mogą również pogorszyć twój słuch, zanim ulegnie on poprawie wskutek ich stosowania.

Krople do uszu nie są również odpowiednie dla osób, u których doszło do nadmiernego nagromadzenia woskowiny (tj. do powstania czopa woskowinowego). W takich przypadkach krople często pogarszają problem. Dzieje się tak dlatego, że nie rozpuszczają one całkowicie woskowiny w uchu, powodując tworzenie coraz większych czopów, które jeszcze trudniej usunąć.

Jeśli jednak w uchu znajduje się mniej woskowiny, krople mogą być stosunkowo skuteczne. Na rynku dostępnych jest wiele środków tego rodzaju, wyprodukowanych bazie różnorodnych składników, takich jak olej migdałowy, oliwa z oliwek, olej z drzewa herbacianego, olej eukaliptusowy, wodorowęglan sodu i nadtlenek wodoru. Wiele olejków ma właściwości antybiotykowe i przeciwzapalne.
Krople te należy zazwyczaj stosować kilka razy dziennie. Wystarczy położyć się na boku i trzymać w pogotowiu chusteczkę higieniczną. Wpuść do ucha krople i odczekaj, zgodnie z zaleceniami dołączonymi do danego środka. Kiedy usiądziesz, krople wypłyną z uszu, a razem z nimi trochę woskowiny usznej.
Wiele aptek sprzedaje również tzw. gruszki do płukania uszu. Proces ten również rozpoczyna się od wpuszczania kropli, które następnie wypłukuje się wodą za pomocą gruszki. Należy zadbać o to, aby woda miała odpowiednią temperaturę – nie była ani za gorąca ani za zimna – i zachować dużą ostrożność. Nie próbuj wypłukiwać czopów woskowinowych pod ciśnieniem.
Jeśli spędzasz dużo czasu w wodzie – tak jak pływacy, ratownicy i surferzy – pamiętaj, że apteki sprzedają również krople do usuwania wody z uszu.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

W przypadku nagromadzenia się płynu, gorączki, wydzieliny, zawrotów głowy lub dzwonienia w uszach (szumów usznych) również skonsultuj się z lekarzem.
Jeśli woskowina regularnie zatyka ci uszy, możesz również potrzebować usługi ręcznego usuwania woskowiny. Złogi woskowiny usuwa się zwykle za pomocą wyspecjalizowanego sprzętu. Niektóre z tych urządzeń generują podciśnienie, Do usunięcia woskowiny można użyć cienkich przyrządów z pętlą na końcu. Innym prostym zabiegiem jest irygacja uszu – wypłukiwanie woskowiny za pomocą specjalnej elektrycznej pompy. 
Pamiętaj, że lekarze nie tylko oczyszczają zatkane uszy, ale także pomagają przywrócić je do zdrowia. Na przykład w przypadku zapalenia ucha (lub zatok), które wpływa na twój słuch, możesz potrzebować wydawanych na receptę antybiotyków. 

Specjaliści w zakresie słuchu mogą również przepisać leki przeciwhistaminowe, środki udrożniające górne drogi oddechowe, krople do uszu wydawane na receptę, sterydy (na alergie) oraz leki przeciwgrzybiczne (na zapalenie ucha zewnętrznego), które pomogą odetkać zatkane ucho.
Ogólnie rzecz biorąc, specjalista sprawdzi twoje objawy, przejrzy uszy i sprawdzi twój słuch. Te wstępne badania będą również przydatne, jeśli w przyszłości będziesz potrzebować pomocy medycznej w związku ze swoim słuchem.
W niektórych przypadkach zatkane uszy są powodowane przez nerwiak przedsionkowo-ślimakowy oraz łagodne nowotwory. Nie są one złośliwe, ale mogą osiągnąć pokaźne rozmiary, podnosząc ciśnienie i zamykając trąbki słuchowe. Usunięcie nowotworów wymaga zwykle interwencji chirurgicznej.

Powiązane artykuły