Ludzki zmysł słuchu w porównaniu z innymi istotami żyjącymi

Każdego dnia słyszymy tysiące odgłosów i dźwięków. W niniejszej publikacji wyjaśnimy, co dokładnie odbiera nasz organ słuchu, a czego nie odbiera, oraz jak różni się ludzki zmysł słuchu od słuchu innych istot żyjących. My – ludzie – słyszymy nie same odgłosy, lecz raczej połączenie częstotliwości, czyli wysokości dźwięków, oraz poziomu ciśnienia akustycznego tych dźwięków.

Co słyszymy?

Poniższe pojęcia dotyczące zdolności słyszenia są ważne:

Częstotliwość, mierzona w hercach (Hz), wyraża drgania na sekundę, które trafiają do naszych uszu. Tam są one dalej przetwarzane przez różne elementy ludzkiego organu słuchu. Ludzie zwykle słyszą częstotliwości od 20 do 20 000 herców. Szczególnie przyjemny w odbiorze jest zakres od 400 do 4000 herców. W tym zakresie mieści się na przykład mowa ludzka lub muzyka (oczywiście w zależności od poziomu głośności).

Poziom ciśnienia akustycznego, mierzony w decybelach (dB), określa, z jakim ciśnieniem fale dźwiękowe trafiają na błonę bębenkową. Im wyższa wartość, tym głośniejszy dźwięk. Na poziomie 0 dB leży próg słyszalności, czyli dolna granica słyszalności. Jeśli dany dźwięk jest cichszy niż 0 dB, człowiek po prostu go nie słyszy. Poziom natężenia dźwięku podczas normalnej rozmowy wynosi około 50 dB. Granica bólu leży na poziomie około 120 dB – na tym poziomie głośności może dojść do uszkodzenia lub przytępienia słuchu.

Czyste tony – na przykład słynny kamerton A – zawsze drgają z określoną częstotliwością.

Dźwięki składają się z wielu tonów. Także samogłoski, czyli a – e – i – o – u – y, są tonami.

Dźwięk powstaje z połączenia wielu różnych częstotliwości, które wywołują syczenie, świst lub szum. Wszystkie spółgłoski naszego systemu językowego są więc dźwiękami. Należą do nich również dźwięki środowiskowe takie jak hałas komunikacyjny lub szum wody w morzu.

Czego nie słyszymy?

Rozpiętość naszego słuchu od 20 do 20 000 herców jest tak szeroka, że możemy rozróżnić około 400 000 tonów. Oczywiście istnieje jeszcze więcej częstotliwości, których nawet ludzie ze świetnym słuchem nie słyszą, ponieważ leżą one poniżej naszego progu słyszalności. Dlatego słuch ludzki nie jest w stanie przetwarzać na przykład fal ultradźwiękowych. Tych tonów po prostu nie słyszymy.
Około 12% Niemców cierpi z powodu utraty słuchu. Osoby te nie słyszą dobrze. Choć większość osób mających problemy ze słuchem cierpi z powodu głuchoty starczej, przytępienie słuchu może dotyczyć także młodych ludzi.

W przypadku głuchoty starczej niewielkie komórki włoskowate znajdujące się w uchu wewnętrznym obumierają, co skutkuje tym, że na początku nie odbiera się szczególnie wysokich częstotliwości. Jeżeli nie użyje się aparatu słuchowego w odpowiednim czasie, słuch będzie dalej się pogarszać, aż mózg człowieka zapomni, jak prawidłowo przyporządkowywać dźwięki.
Zatem jeśli dostrzeżesz u siebie problemy ze słuchem, skontaktuj się z protetykiem słuchu GEERS lub swoim lekarzem w celu wykonania badania słuchu. Badanie słuchu trwa kwadrans – w tym czasie dowiesz się, w jakim stanie jest Twój słuch.

Co słyszą inni?

Wokół naszych uszu istnieje jeszcze dużo więcej tonów i dźwięków, które są dla nas – ludzi – niesłyszalne. Nasze uszy nie słyszą bardzo niskich dźwięków w zakresie infradźwięku oraz dźwięków o szczególnie wysokiej częstotliwości – jednak niektóre zwierzęta słyszą te dźwięki. Słonie, bydło i insekty słyszą bardzo niskie dźwięki poniżej 16 Hz, których fale dźwiękowe rozprzestrzeniają się na duże odległości. Na końcu skali znajdują się jeże, nietoperze oraz – jako liderzy – delfiny, które słyszą wysokie dźwięki o częstotliwości powyżej 100 000 Hz. Zwierzęta odbierają zatem inne zakresy częstotliwości i tym samym mają inny próg słyszalności niż my. W zależności od określonego zakresu słyszalności u tych zwierząt zmienia się również zakres głosowy, który tylko częściowo pokrywa się z zakresem słyszalności i zakresem głosowym u człowieka. W związku z tym komunikacja pomiędzy zwierzętami częściowo odbywa się poza naszymi możliwościami percepcji.


Można nawat powiedzieć, że Delfiny „widzą” uszami. Wykorzystują one echo swoich „kliknięć”, czyli impulsów dźwiękowych o wysokiej częstotliwości, do lokalizacji ewentualnych napastników lub ryb z gatunku torbaczy. Dzięki temu mogą w sposób akustyczny również lokalizować i atakować małe ryby. Oprócz tego delfiny wydają indywidualne gwizdy, które pełnią funkcję swego rodzaju akustycznego odcisku palca.